Diagnostyka boreliozy – Rekomendacje

Rekomendacje Grupy Roboczej

 (KIDL, NIZP – Państwowy Zakład Higieny,

 Konsultant krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych,

 Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji UM w Białymstoku, 

Polskie Towarzystwo Wirusologiczne)

Prawidłowe rozpoznanie boreliozy z Lyme zależy od odpowiedniego postępowania diagnostycznego. Ważny jest zarówno dobór metod, jak i antygenów diagnostycznych, a następnie prawidłowa interpretacja wyników.

MATERIAŁ DO BADAŃ

Badania serologiczne w kierunku boreliozy z Lyme można wykonywać z surowicy krwi, a w przypadku objawów neurologicznych również z płynu mózgowo-rdzeniowego.
Nie zaleca się badań serologicznych płynu stawowego z powodu możliwości wystąpienia nieswoistych, dodatnich reakcji.

Etap I. Test przesiewowy – ELISA

Oznaczenie poziomu przeciwciał półilościowymi testami ELISA o wysokiej czułości

Etap II. Test potwierdzający – Western Blot

Jakościowa metoda Western Blot o wysokiej swoistości, w celu weryfikacji rezultatów badania metodą ELISA. Interpretacja wyników badań ELISA i Western Blot odbywa się wg ściśle ustalonych kryteriów.

Występowanie swoistych przeciwciał w różnych stadiach boreliozy z Lyme

INTERPRETACJA WYNIKÓW

Przyjęta interpretacja wyników powinna być powiązana z objawami klinicznymi stwierdzanymi u chorego.

Aby poprawnie zinterpretować wynik badania, potrzebna jest informacja na temat czasu trwania choroby, z którym ściśle związane jest pojawienie się przeciwciał dla określonych antygenów, np. we wczesnej boreliozie z Lyme znaczenie ma intensywność przynajmniej 2 frakcji białkowych (p41 i OspC).

Uzyskanie ujemnego wyniku badania serologicznego we wczesnej fazie zakażenia, w początkowym okresie występowania rumienia wędrującego (EM), nie przesądza o rozpoznaniu.
Zalecane jest powtórzenie badania z nową próbką surowicy po upływie 4 tygodni od wystąpienia pierwszych objawów choroby.

We wczesnej boreliozie z Lyme, w przypadku ujemnych wyników badań serologicznych, badania należy powtarzać. Po 6 tygodniach od wystąpienia objawów u 100% chorych wykrywa się przeciwciała.

W późnej boreliozie z Lyme (neuroborelioza, stawowa, ACA) u wszystkich chorych obecne są przeciwciała IgG. W tym stadium choroby występowanie przeciwciał IgM i brak IgG nie ma znaczenia diagnostycznego.

UWAGA:
Należy pamiętać, że swoiste przeciwciała wykrywane są również u zdrowych osób. W zależności od stopnia narażenia na kontakt z kleszczami odsetek osób z przeciwciałami wynosi od 12% w normalnej populacji do około 40% w grupach zwiększonego ryzyka, np. wśród leśników.
Obecność samych przeciwciał, bez objawów klinicznych, nie może być wskazaniem do leczenia.

Przyczyną nieswoistych reakcji i fałszywie dodatnich wyników może być obecność czynnika reumatoidalnego, lupus erythematosus (toczeń rumieniowaty), reakcje krzyżowe oraz inne zakażenia wywoływane przez krętki lub mononukleoza zakaźna.