Markery Zapalne Przewodu Pokarmowego (kalprotektyna, zonulina, sIgA, EPX, elastaza trzustkowa, alfa-1-antytrypsyna, beta-defensyna, M2-PK, H. pylori – badanie antygenu)

W badaniu ocenia się poziom:

• kalprotektyny,
• zonuliny,
• sIgA,
• eozynofilowego białka X (EPX),
• elastazy trzustkowej,
• alfa-1-antytrypsyny,
• beta-defensyny,
• M2-PK

oraz stwierdza obecność antygenu Helicobacter pylori w próbce kału pacjenta.

Badanie poziomu kalprotektyny pozwala często na wykluczenie konieczności wykonywania inwazyjnych i nieprzyjemnych badań takich jak gastroskopia i kolonoskopia.
Podwyższone wartości zonuliny stwierdza się u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi. Zonulina wzrasta również u pacjentów z nieleczoną alergią pokarmową. Uszkodzenie bariery jelitowej uznawane jest za jedną z przyczyn podtrzymania stanu zapalnego u tych pacjentów. Wysoki poziom zonuliny w organizmie może świadczyć nie tylko o wzmożonej przepuszczalności jelita, ale również o toczącym się procesie zapalnym w obrębie błony śluzowej jelita.
Zmniejszone sIgA obserwuje się często w przebiegu chorób alergicznych, a także przy zaburzeniach odporności. Podwyższony poziom sIgA w kale świadczy o toczącym się w jelicie miejscowym stanie zapalnym i reakcji obronnej śluzówki jelita.
Niewielkie podwyższenie EPX w kale sugeruje utajony stan podrażnienia przez antygeny (składniki pokarmowe, bakterie, wirusy, grzyby). Znaczny wzrost eozynofilowego białka X, będącego wyrazem nasilonych reakcji odpornościowych, sugeruje obecność pasożytów jelitowych. Ponadto podwyższony poziom EPX wskazuje na alergie i nadwrażliwości pokarmowe typu IgG4.
Produkcja elastazy trzustkowej jest ściśle kontrolowana przez hormony układu pokarmowego, wydzielane m.in. podczas rozciągania żołądka czy trawienia w wyższych partiach przewodu pokarmowego. Jeśli ten proces zostanie zaburzony, może dojść do nadmiernego lub niewystarczającego wytwarzania elastazy, który może wskazywać na różne zaburzenia, nie tylko trzustki. Wskazaniem do wykonania badania jest podejrzenie zewnątrz wydzielniczej niewydolności trzustki.
Oznaczenie alfa-1-antytrypsyny w kale jest stosowane w wykrywaniu zespołu jelitowej ucieczki białka, która towarzyszy nieswoistym chorobom zapalnym jelit, gdyż nie ulega ono trawieniu pod wpływem enzymów jelitowych.
Nadmierny wzrost beta-defensyny wskazuje pośrednio na uszkodzenie mikroflory jelitowej i stan zapalny błony śluzowej jelita. Natomiast obniżony parametr świadczyć może o niedoborach obrony śluzówkowej.
M2-PK jest markerem proliferacji charakterystycznym dla metabolizmu komórek nowotworowych. Jego obecność w kale umożliwia wykrycie raka jelita grubego, polipów i gruczolaków. M2-PK nie jest markerem nowotworowym przypisanym do konkretnego narządu. Dlatego dopiero połączenie M2-PK z innymi markerami takimi jak CEA w przypadku raka jelita, CA 19-9 dla raka trzustki czy CA 72-4 dla raka żołądka, znacznie zwiększa wykrycie różnych typów raka. Oznaczenie M2-PK nie zastąpi kolonoskopii, jednak może być dobrym badaniem screeningowym zmian rozrostowych.

Wskazania do wykonania badania:

• przewlekła utrata białka,
• zapalenia błony śluzowej jelit,
• wzrost przepuszczalności śluzówki jelit,
• obrzęki,
• nieprawidłowe wyniki elektroforezy białek,
• alergie pokarmowe,
• żółtaczka,
• nawracające infekcje,
• obniżona odporność śluzówkowa jelit,
• astma,
• egzema,
• podejrzenie obecności pasożytów,
• diagnostyka różnicowa alergii i nietolerancji pokarmowej,
• ocena skuteczności diety eliminacyjnej,
• ocena stanu zapalnego jelit,
• w przypadku nawracających biegunek, obecności krwi lub śluzu w kale, zapaleń układu pokarmowego, bólu brzucha, braku apetytu,
• przy podejrzeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego,
• zespół jelita drażliwego,
• dla osób z grupy ryzyka zachorowania na raka jelita grubego (polipowatość rodzinna),
• przewlekłe choroby zapalne jelit,
• występowanie choroby nowotworowej u najbliższych krewnych,
• złe nawyki żywieniowe,
• otyłość i brak ruchu,
• palenie tytoniu,
• monitorowanie skuteczności leczenia.