Wirus HPV – co warto o nim wiedzieć?

Czym jest HPV?

HPV to wirus brodawczaka ludzkiego (ang. Human human papillomavirus) z rodziny papillomawirusów. Zakażenie wirusem HPV to najczęstsza infekcja przenoszona drogą płciową. Uważa się, że wirus odpowiada za ok. 95% przypadków raka szyjki macicy, 90% przypadków raka odbytu, ok. 75% przypadków raka pochwy, 70% przypadków raka sromu, ponad 60% przypadków raka prącia.

Dotychczas zidentyfikowano prawie 200 typów wirusa HPV, które można podzielić na:

• typy niskiego ryzyka (niskoonkogenne) – m. in. 6, 11, 42, 43, 44. Zakażenie niskoonkogennymi typami nie niesie ze sobą ryzyka rozwoju raka, natomiast powoduje wystąpienie łagodnych zmian (tzw. kłykcin kończystych) na skórze lub błonie śluzowej okolic intymnych. U kobiet kłykciny mogą występować na wargach sromowych, w przedsionku pochwy, w okolicy odbytu i krocza, zaś u mężczyzn – na żołędzi penisa, w okolicach cewki moczowej oraz po wewnętrznej części napletka. Zmiany takie mogą również pojawić się w jamie ustnej oraz w gardle zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Okres wylęgania czyli czas od zakażenia do wystąpienia objawów wynosi zazwyczaj od 1 do 6 miesięcy.

• typy wysokiego ryzyka (wysokoonkogenne) – najczęściej typy HPV 16 i 18 ale również 26, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 53, 56, 58, 59, 66 i 68. Zakażenie wysokoonkogennymi typami wirusa początkowo nie dają żadnych objawów, a wirus może zostać zwalczony przez układ immunologiczny. Przewlekłe zakażenie prowadzi natomiast do niekontrolowanych podziałów komórkowych i rozwoju zmian przednowotworowych na szyjce macicy (CIN2, CIN3) a następnie zmian o charakterze nowotworowym: raka płaskonabłonkowego szyjki macicy, sromu czy pochwy, raka gruczołowego szyjki macicy i innych.

Jak można się zarazić wirusem HPV?

Do zakażenia wirusem HPV dochodzi podczas stosunku seksualnego – pochwowego, analnego lub oralnego. Ale zarazić się można również w trakcie innych kontaktów cielesnych gdyż wirus przenosi się w czasie kontaktu skóry ze skórą lub z błoną śluzową.

Szacuje się, że niemalże każda aktywna seksualnie osoba zostanie w czasie swojego życia zakażona tym wirusem. Kobieta może zarazić mężczyznę i mężczyzna może zarazić kobietę.

Narażone na zakażenie są wszystkie osoby, niezależnie od tego ilu miały partnerów seksualnych. C. Everett Koop, Naczelny Chirurg USA powiedział: „Jeśli idziesz do łóżka z kimkolwiek, współżyjesz z każdym, z kim ten ktoś poszedł do łóżka przez ostatnie 10 lat i ze wszystkimi partnerami seksualnymi tych osób, których mieli w ostatnim dziesięcioleciu”.

Jak mogę zapobiec zakażeniu wirusem HPV?

Dotychczas najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zakażeniu wirusem HPV jest szczepienie ochronne. Jak czytamy na stronie Ministerstwa Zdrowia, od dnia 1 listopada 2021 r. szczepionka przeciw HPV – Cervarix (chroniąca przed zakażeniem dwoma wysokoonkogennymi typami wirusa HPV – 16 i 18) jest dostępna w aptece z dopłatą pacjenta – 138,18 zł za dawkę szczepionki (przy cenie detalicznej leku 276,36 zł.). Szczepionka będzie refundowana we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach: u osób od ukończenia 9. roku życia do profilaktyki zmian przednowotworowych narządów płciowych i odbytu (szyjki macicy, sromu, pochwy i odbytu) oraz raka szyjki macicy i raka odbytu związanych przyczynowo z określonymi onkogennymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV).

Innymi sposobem zapobiegania zakażeniu jest stosowanie prezerwatywy. Warto jednak podkreślić, że prezerwatywa utrudnia przenikanie HPV, ale nie jest 100% zabezpieczeniem gdyż wirus może być obecny na skórze moszny, łechtaczki czy warg sromowych, a te miejsca nie są zasłonięte przez prezerwatywę.

Jakie są objawy zakażenia wirusem HPV?

Zakażenie wirusem HPV (zwłaszcza typami wysokiego ryzyka) może przebiegać bezobjawowo, często ustępuje samoistnie na skutek działania układu immunologicznego.  Niskoonkogenne typy wirusa powodują natomiast wystąpienie łagodnych zmian (tzw. kłykcin kończystych) na skórze lub błonie śluzowej okolic intymnych – u kobiet na wargach sromowych, w przedsionku pochwy, w okolicy odbytu i krocza, u mężczyzn natomiast na żołędzi penisa, w okolicach cewki moczowej oraz po wewnętrznej części napletka. Zmiany takie mogą również pojawić się w jamie ustnej oraz w gardle zarówno u kobiet jak i mężczyzn.

Jak mogę sprawdzić czy jestem zakażony/zakażona wirusem HPV?

W celu sprawdzenia obecności wirusa HPV należy wykonać badanie metodą RT-PCR wykrywające materiał genetyczny wirusa. Badanie jest całkowicie bezpieczne i bezbolesne. Materiałem do badań jest wymaz pobrany z miejsc potencjalnie zakażonych. W laboratorium Borlamed wykonasz badanie obecności wirusa HPV, nawet bez wychodzenia z domu:

Bibliografia:

[1] https://www.cdc.gov/cancer/hpv/statistics/index.htm
[2] https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/hpv/?strona=3#jak-czesto-rak-szyjki-macicy-wystepuje-u-kobiet-w-polsce