Pasożyty pakiet 3 (tasiemiec, włosogłówka, glista ludzka, Dientamoeba fragilis, Blastocystis hominis, Gardia lamblia, Entamoeba histolytica)

Badanie molekularne (Real-Time PCR) charakteryzujące się wysoką czułością i specyficznością, wykrywające materiał genetyczny (DNA) najczęściej spotykanych u ludzi pasożytów:

• Tasiemiec (Teania spp.),
• Włosogłówka (Trichuris trichiura),
• Glista ludzka (Ascaris lumbricoides),
• Dientamoeba fragilis,
• Blastocystis hominis,
• Ogoniastek jelitowy (Giardia lamblia),
• Entamoeba histolytica,
• Tasiemiec karłowaty (Hymenolepis spp.)

Dotychczasowa diagnostyka chorób pasożytniczych opierała się na metodach bezpośrednich – wykryciu pasożyta lub jego jaj pod mikroskopem – oraz rzadziej na metodach pośrednich (np. lamblie zwykle wykrywa się metodą immunofluorescencji bezpośredniej – DFA). Wymagane jest kilkukrotne powtórzenie badania (np. 3 razy w odstępach kilku dni), które zwiększa czułość prowadzonej diagnostyki.

Ograniczenia tradycyjnych metod diagnostyki chorób pasożytniczych:

• ryzyko otrzymania wyniku fałszywie negatywnego (w badanej próbce nie znajdują się akurat fragmenty pasożyta lub jego jaja),
• tzw. „okienko serologiczne” w przypadku badań immunologicznych (brak przeciwciał ze względu na wczesną fazę zakażenia),
• ryzyko wyników fałszywie dodatnich: pomylenie jaj np. glisty z pyłkami roślinnymi w obrazie mikroskopowym,
• przeciwciała są obecne we krwi nawet kilka lat mimo wyleczenia – pozytywny wynik nie świadczy o aktywnym zakażeniu.

Zalety diagnostyki chorób pasożytniczych metodą Real-Time PCR:

• wysoka czułość (4 kopie DNA w badanej próbce),
• wysoka specyficzność (pewność przynależności gatunkowej stwierdzonego pasożyta),
• wykonanie testu z 3 próbek kału
• krótki czas oczekiwania na wynik (5 dni roboczych).

Wskazania do wykonania badania metodą Real-Time PCR:

• obecność objawów klinicznych wskazujących na chorobę pasożytniczą mimo negatywnych wyników badania kału (metodami obserwacji mikroskopowej lub met. immunologicznymi).

Objawy choroby pasożytniczej:

• bóle brzucha, biegunki lub zaparcia, kłopoty z apetytem, brak sytości po posiłkach,
• uczucie zmęczenia, niepokoju, zdenerwowania, bóle głowy, problemy z zasypianiem,
• płaczliwość u dzieci, niespokojny sen, zgrzytanie zębami,
• częste infekcje wynikające z osłabienia układu odpornościowego, bóle mięśni, stawów, migreny, alergie, astma oskrzelowa,
• podkrążone oczy, rozszerzone źrenice, białe cienie na dziąsłach,
• problemy skórne: świąd, wysypki, pokrzywka, sucha skóra, wypryski.

 GATUNKI PASOŻYTÓW WYKRYWANE W NINIEJSZYM BADANIU:

Tasiemiec uzbrojony (Teania solium) – występujący na całym świecie gatunek tasiemca, którego żywicielem ostatecznym (lub pośrednim) jest człowiek i inne kręgowce. Jest pasożytem układu pokarmowego wywołującym choroby zwane teniozą (tasiemczycą), która może się rozwinąć po spożyciu niedogotowanego mięsa wieprzowego zawierającego postacie przetrwalnikowe tasiemca – tzw. wągry lub rzadziej cysticerkoza (wągrzycą), która spowodowana jest spożyciem jaj tasiemca. Postać dorosła tasiemca uzbrojonego osiąga długość nawet 4m.

Objawy:

Tenioza (tasiemczyca): choroba daje objawy głównie ze strony układu pokarmowego (nudności, biegunka, zaparcia, czasem zapalenie wyrostka robaczkowego spowodowane migracją proglotydów). Cysticerkoza (wągrzyca): Postaci larwalne tasiemca mogą lokalizować się w różnych narządach: m. in. mięśniach, mózgu, oku, w rdzeniu kręgowym etc., a objawy choroby zależne są od ich umiejscowienia, np. w przypadku ich lokalizacji w oku mogą powodować zaburzenia widzenia a w przypadku zakażenia mózgu – choroba objawiać się może zaburzeniami emocjonalnymi, depresją, halucynacjami. Intensywność objawów może się zmieniać w czasie. Zakażenie może również przebiegać bezobjawowo.

Jak można się zarazić?

Do zakażenia dochodzi w wyniku:

• połknięcia postaci larwalnych pasożyta znajdujących się w niedogotowanym mięsie wieprzowym,
• połknięcia jaj znajdujących się w pożywieniu lub wodzie zanieczyszczonej kałem ludzi.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenia tasiemcem uzbrojonym?

• Osoby przebywające w regionach o niskim stanie sanitarno-higienicznym
• Osoby spożywające niedogotowane lub surowe mięso wieprzowe (np. tatar)
• Osoby pływające w jeziorach, rzekach których wody mogą być zanieczyszczone odchodami ludzi

Włosogłówka (Trichuris trichiura) – gatunek nicienia, pasożyt bytujący w jelicie człowieka. Zarówno jaja jak i formy dorosłe lokalizują się w jelicie, powodując chorobę – trichuriozę (inaczej włosogłówczycę).

Objawy:

Objawy zakażenia włosogłówką to głównie dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Kał osób zarażonych może zawierać wodę, śluz oraz krew. Ciężka infekcja u dzieci może prowadzić do anemii, opóźnienia wzrostu i upośledzenia rozwoju.

Jak można się zarazić?

Do zakażenia dochodzi w wyniku:

• połknięcia jaj występujących w pożywieniu lub wodzie zanieczyszczonej odchodami zakażonych ludzi, poprzez spożycie nieumytych i niepoddanych obróbce termicznej warzyw, owoców.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenia włosogłówką?

• Osoby przebywające w regionach o niskim stanie sanitarno-higienicznym,
• Osoby pływające w jeziorach, rzekach których wody mogą być zanieczyszczone odchodami ludzi.

Źródło: https://www.cdc.gov/parasites/whipworm/gen_info/faqs.html#spread

Glista ludzka (Ascaris lumbricoides) – pasożyt z rodzaju nicieni, z rodziny Ascarididae. Ma obły kształt ciała osiągającego długość do ok. 40 cm. Jego żywicielem jest wyłącznie człowiek. Dorosłe osobniki bytują w jelicie cienkim człowieka, natomiast larwy wydostające się z osłon wędrują przez układ krwionośny do płuc, gdzie dwukrotnie linieją. Następnie, przez oskrzela, tchawicę i krtań dostają się do żołądka i jelit, gdzie dojrzewają i zaczynają się rozmnażać płciowo. Choroba spowodowana zakażeniem glistą ludzką to glistnica (inaczej askarioza).

Objawy:

Objawy zakażenia mogą obejmować dyskomfort w jamie brzusznej, osłabienie, bóle głowy. Ciężkie infekcje mogą powodować niedrożność jelit i upośledzać wzrost u dzieci. Inne objawy, takie jak kaszel, są spowodowane migracją pasożytów przez organizm.

Jak można się zarazić?

Do zakażenia dochodzi w wyniku:

• połknięcia jaj występujących w pożywieniu lub wodzie zanieczyszczonej odchodami zakażonych ludzi, poprzez spożycie nieumytych i niepoddanych obróbce termicznej warzyw, owoców.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenia glistą ludzką?

• Osoby przebywające w regionach o niskim stanie sanitarno-higienicznym
• Osoby pływające w jeziorach, rzekach których wody mogą być zanieczyszczone odchodami ludzi

Źródło: https://www.cdc.gov/parasites/ascariasis/gen_info/index.html

Dientamoeba fragilis – pierwotniak pasożytujący w przewodzie pokarmowym człowieka, głównie w jelicie grubym. Występuje na całym świecie. Jest pasożytem występującym jedynie w formie trofozoitu (nie wytwarza form przetrwalnikowych – cyst). Choroba wywoływana przez Dientamoeba fragilis to dientameboza.

Objawy:

U większości osób zakażenie przebiega bezobjawowo. Najczęstsze objawy, jeśli występują, to biegunka i ból brzucha. Objawy mogą również obejmować utratę apetytu, utratę wagi, nudności i zmęczenie. Infekcja nie rozprzestrzenia się z jelita na inne części ciała.

Jak można się zarazić?

Do zakażenia dochodzi w wyniku:

• połknięcia pasożyta który może występować w pożywieniu lub wodzie zanieczyszczonej odchodami zakażonych ludzi, poprzez spożycie nieumytych i niepoddanych obróbce termicznej warzyw, owoców.

Komórki D. fragilis są bardzo delikatne i nie potrafią przetrwać długo w środowisku.

Istnieje jednak teoria, wg której obecność jaj owsika ludzkiego (lub innego pasożyta) może sprzyjać jego rozprzestrzenianiu się.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenia Dientamoeba fragilis?

• Osoby przebywające w regionach o niskim stanie sanitarno-higienicznym
• Osoby pływające w jeziorach, rzekach których wody mogą być zanieczyszczone odchodami ludzi

Źródło: https://www.cdc.gov/parasites/dientamoeba/faqs.html#what

Blastocystis hominis – pierwotniak beztlenowy, jeden z najczęściej stwierdzanych pierwotniaków bytujących w przewodzie pokarmowym człowieka. Przez długi okres czasu uznawany był za organizm komensalny, obecnie uważany jest jednak za gatunek pasożytniczy, ze względu na możliwość wywołania objawów choroby, szczególnie u osób z obniżoną odpornością. Zakażenie Blastocystis hominis nazywa się blastocystozą.

Objawy:

U wielu osób zakażenie przebiega bezobjawowo. U osób o obniżonej odporności może wystąpić biegunka, pokrzywka, utrata wagi, wzdęcia, swędzenie okolic odbytu.

Jak można się zarazić?

Do zakażenia dochodzi w wyniku:

• połknięcia pasożyta który może występować w pożywieniu lub wodzie zanieczyszczonej odchodami zakażonych ludzi, poprzez spożycie nieumytych i niepoddanych obróbce termicznej warzyw, owoców,
• kontaktu z zakażonymi zwierzętami.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenie Blastocystis hominis?

• Osoby przebywające w regionach o niskim stanie sanitarno-higienicznym
• Osoby mające kontakt z zakażonymi zwierzętami
• Osoby o obniżonej odporności
• Osoby pływające w jeziorach, rzekach których wody mogą być zanieczyszczone odchodami ludzi

Źródło: https://www.cdc.gov/parasites/blastocystis/faqs.html

Pawłowska J., Pawłowska-Iwanicka K., Stelmach I. Blastocytoza u 5-letniego chłopca – opis przypadku.

Pełzak czerwonki (Entamoeba histolytica) – pełzak należący do typu Amoebozoa. Jest pasożytem bytującym w jelicie grubym człowieka. Dojrzałe cysty, po przedostaniu się do układu pokarmowego żywiciela (wraz z zanieczyszczonym pokarmem lub wodą) przechodzą szereg przekształceń i podziałów. W kale osób zakażonych odnaleźć można zarówno cysty jak i trofozoity (formy inwazyjne). Pełzaki z rodzaju Entamoeba wywołują chorobę zwaną pełzakowicą, entamebozą lub amebozą. Oprócz ściany jelita, pasożyt może występować również w wątrobie, płucach, śledzionie i mózgu. E. dispar jest morfologicznie identyczny jak E.histolytica i przez wiele lat był uważany za jego niepatogenną formę. O ile omawiane gatunki są identyczne pod względem morfologicznym, E. histolytica ma większą zdolność do fagocytozy (wchłaniania) czerwonych krwinek.

Objawy:

Zakażenie układu pokarmowego może przebiegać bezobjawowo. Jeśli dojdzie jednak do uszkodzenia błony śluzowej, może wystąpić biegunka i zapalenie okrężnicy. Ciężkie przewlekłe infekcje mogą prowadzić do dalszych powikłań, takich jak zapalenie otrzewnej, perforacje i powstawanie ziarniniaków amebowych. Patogenne gatunki Entamoeba występują na całym świecie i są często wykrywane w wodzie skażonej ludzkimi odchodami. Większość przypadków amebozy występuje w krajach rozwijających się.

Jak można się zarazić?

Do zakażenia dochodzi w wyniku:

• połknięcia pasożyta który może występować w pożywieniu lub wodzie zanieczyszczonej odchodami zakażonych ludzi, poprzez spożycie nieumytych i niepoddanych obróbce termicznej warzyw, owoców.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenie Pełzakiem czerwonki?

• Osoby przebywające w regionach o niskim stanie sanitarno-higienicznym
• Osoby o obniżonej odporności
• Osoby pływające w jeziorach, rzekach których wody mogą być zanieczyszczone odchodami ludzi

Źródło: https://www.cdc.gov/dpdx/amebiasis/index.html