Pasożyty pakiet 4 – przywry (Przywra krwi, Motylica wątrobowa, Opistorchis viverrini)

Badanie molekularne (Real-Time PCR) charakteryzujące się wysoką czułością i specyficznością, wykrywające materiał genetyczny (DNA) 3 gatunków przywr:

• Przywry krwi (Schistosoma haematobium),
• Motylicy wątrobowej (Fasciola hepatica),
• Opistorchis viverrini.

Ograniczenia tradycyjnych metod diagnostyki chorób pasożytniczych:

• ryzyko otrzymania wyniku fałszywie negatywnego (w badanej próbce nie znajdują się akurat fragmenty pasożyta lub jego jaja),
• tzw. „okienko serologiczne” w przypadku badań immunologicznych (brak przeciwciał ze względu na wczesną fazę zakażenia),
• ryzyko wyników fałszywie dodatnich: pomylenie jaj np. glisty z pyłkami roślinnymi w obrazie mikroskopowym,
• przeciwciała są obecne we krwi nawet kilka lat mimo wyleczenia – pozytywny wynik nie świadczy o aktywnym zakażeniu.

Zalety diagnostyki chorób pasożytniczych metodą Real-Time PCR:

• wysoka czułość (4 kopie DNA w badanej próbce),
• wysoka specyficzność (pewność przynależności gatunkowej stwierdzonego pasożyta),
• wykonanie testu z 1 próbki kału, brak konieczności powtarzania badania,
• krótki czas oczekiwania na wynik (5 dni roboczych).

Wskazania do wykonania badania metodą Real-Time PCR:

• obecność objawów klinicznych wskazujących na chorobę pasożytniczą mimo negatywnych wyników badania kału (metodami obserwacji mikroskopowej lub met. immunologicznymi)

 GATUNKI PASOŻYTÓW WYKRYWANE W NINIEJSZYM BADANIU:

Przywra krwi (Schistosoma haematobium) – pasożyt należący do typu płazińców, bytuje w naczyniach krwionośnych człowieka. Żywicielami pośrednimi przywry krwi są ślimaki słodkowodne w których orzęsione larwy (miracidia) przekształcają się w tzw. cerkaria które mają zdolność penetracji skóry człowieka. Po przedostaniu się do układu krwionośnego, trafiają przez płuca i serce do wątroby, gdzie dojrzewają. Po opuszczeniu wątroby dorosłe formy lokalizują się w obrębie naczyń krwionośnych miednicy. Samice składają jaja w naczyniach krwionośnych pęcherza moczowego. Wyposażone w kolec jaja przebiją ścianę pęcherza moczowego i uwalniane są do środowiska wraz z moczem. Choroba wywołana przez przywry nosi nazwę schistosomatozy.

Objawy:

Zakażenie przywrami może przebiegać bezobjawowo. Główne objawy zakażenia S.haematobium obejmują krwiomocz, bliznowacenie, zwapnienie pęcherza moczowego, rak płaskonabłonkowy i sporadycznie zatorowe ziarniniaki w mózgu lub rdzeniu kręgowym.

Jak można się zarazić?

Do zakażenia dochodzi w wyniku:

• Wniknięcia cerkarii przez skórę.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenie Przywrą krwi?

• Osoby pływające lub pijące wodę ze zbiorników wodnych w których występują ślimaki z rodzaju Bulinus (rozpowszechnione głównie w krajach Afryki, Bliskiego Wschodu oraz basenu Morza Śródziemnego).

Motylica wątrobowa (Fasciola hepatica) – pasożyt należący do typu płazińców, bytuje w przewodach żółciowych roślinożernych ssaków (owiec, kóz, krów) ale także człowieka. Żywicielami pośrednimi przywry krwi są ślimaki słodkowodne w których orzęsione larwy (miracidia) przekształcają się w wyposażone w ogonek cerkaria, które na liściach roślin wodnych tworzą formy przetrwalne – metacerkaria. Człowiek (lub inny żywiciel ostateczny) zaraża się połykając je, staje się żywicielem ostatecznym. Larwy dojrzewają w dwunastnicy i migrują przez wątrobę do przewodów żółciowych. Dojrzałe motylice produkują jaja które wydalane są z kałem. Choroba wywołana przez przywry nosi nazwę fascjolozy.

Objawy:

W początkowej fazie zakażenia (tzw. faza larwalna) może rozwinąć się stan zapalny lub reakcje toksyczne/alergiczne. Mogą wystąpić niespecyficzne objawy (np. ból brzucha, nudności, wymioty, powiększenie wątroby, złe samopoczucie, gorączka, kaszel). Obserwuje się również nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjne (np. obwodowa eozynofilia, podwyższony poziom transaminaz).

Przewlekłe zakażenie może przebiegać bezobjawowo lub objawy mogą pojawić się kilka miesięcy (lub nawet lat) po zarażeniu. Może rozwinąć się stan zapalny, zablokowanie dróg żółciowych lub pęcherzyka żółciowego. Objawy mogą występować okresowo. Może również wystąpić zapalenie trzustki.

Jak można się zarazić?

Do zakażenia dochodzi w wyniku:

• Połknięcia cerkarii lub metacerkarii wraz z zanieczyszczoną wodą lub roślinami wodnymi (np. rzeżucha).

Kto jest najbardziej narażony na zakażenie Przywrą krwi?

• Osoby przebywające w regionach w których hoduje się owce, kozy, krowy,
• Osoby przebywające w regionach o niskim stanie sanitarno-higienicznym.

 Opistorchis viverrini – przywra o złożonym cyklu życiowym. Jej pierwszym żywicielem pośrednim jest ślimak słodkowodny. Po kilku przekształceniach, do wody wydostają się tzw. cerkaria, które mają zdolność penetracji skóry ryb słodkowodnych. Człowiek może połknąć formy przetrwalne (tzw. metacerkaria) jedząc niedogotowane lub surowe ryby. Larwa trafia do dwunastnicy, a następnie do dróg żółciowych. Dojrzałe przywry produkują jaja, które wydalane są z kałem. Choroba wywołana przywrami z rodzaju Opistochris nosi nazwę opistorchozy.

Objawy:

Objawy zakażenia obejmują ból brzucha, biegunkę, zaparcia. W dłużej trwających infekcjach objawy mogą być bardziej nasilone i może występować hepatomegalia i niedożywienie. W rzadkich przypadkach może rozwinąć się zapalenie dróg żółciowych, zapalenie pęcherzyka żółciowego, a nawet rak dróg żółciowych. Zakażenie może również przebiegać bezobjawowo.

Jak można się zarazić?

Do zakażenia dochodzi w wyniku:

• Połknięcia metacerkarii znajdujących się w niedogotowanym lub surowym mięsie ryb.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenie przywrą Opistorchis viverrini?

• Osoby przebywające w regionach o niskim stanie sanitarno-higienicznym
• Osoby spożywające niedogotowane lub surowe mięso ryb słodkowodnych

Źródło: https://www.cdc.gov/dpdx/schistosomiasis/index.html

https://www.cdc.gov/dpdx/fascioliasis/index.html