Diagnostyka infekcji pasożytniczych – jakie badanie wybrać?
Choroby pasożytnicze w Polsce budzą rosnące zainteresowanie lekarzy i pacjentów. Wraz z postępem wiedzy opracowywane są nowe techniki laboratoryjne umożliwiające ich skuteczną diagnostykę.
Nic dziwnego, że szeroki wachlarz dostępnych metod diagnostycznych może wprawić w zakłopotanie pacjentów i utrudnić wybór rodzaju badania, zwłaszcza, jeśli szukają informacji „na własną rękę”. Dlatego przygotowaliśmy dla Państwa przegląd dostępnych badań, umożliwiających wykrycie infekcji pasożytniczej (parazytozy). Podkreślamy jednak, że jeśli podejrzewają Państwo u siebie lub swoich dzieci infekcję pasożytniczą, warto skonsultować się z lekarzem specjalistą chorób zakaźnych, np. dr Musabbir M. Mian. [zapisz się]
Jakie badania można wykonać w przypadku podejrzenia infekcji pasożytniczej?
- BADANIE MIKROSKOPOWE PRÓBKI KAŁU NA OBECNOŚĆ PASOŻYTÓW
– jest to najbardziej rozpowszechniona i najstarsza metoda identyfikacji pasożytów, jest także najtańsza spośród dostępnych na rynku. Polega na ocenie przez diagnostę laboratoryjnego próbki kału pod mikroskopem w celu wykrycia obecności różnych stadiów rozwojowych pasożytów.
Zaletą mikroskopowego badania obecności pasożytów jest szeroki zakres badania – diagnosta laboratoryjny potrafi rozpoznać i sklasyfikować gatunki pasożytów występujących u człowieka.
Wadą takiego badania jest niska czułość – analizie podlega jedynie niewielka próbka i zdarza się, że zakażenie pasożytnicze o niewielkim nasileniu nie zostanie wykryte. W celu zwiększenia prawdopodobieństwa wykrycia pasożytów zaleca się badania 3 próbek kału w kilkudniowych odstępach czasu.
2. BADANIE NA PASOŻYTY Z KRWI – BADANIA SEROLOGICZNE
– badanie serologiczne wykonywane z krwi pozwala ocenić czy organizm człowieka miał kontakt z danym patogenem.
W odpowiedzi na infekcję układ immunologiczny produkuje swoiste przeciwciała. Przy pierwszym kontakcie z patogenem na wczesnym etapie zakażenia produkowane są przeciwciała klasy IgM, które są wykrywalne od ok. 3 dni po zakażeniu; najwyższe ich stężenie występuje po ok. 2-4 tygodniach, następnie ich poziom stopniowo spada (choć w niektórych przypadkach mogą być one wykrywalne przez dłuższy okres czasu, nawet przez kilka miesięcy). Po ok. 7-8 dniach od zakażenia wytwarzane są klasy IgG; ich najwyższe stężenie wykrywalne jest po ok. 3 tygodniach od zakażenia; utrzymują się one we krwi pacjenta bardzo długo (nawet kilkanaście lat), również po wyleczeniu. Należy więc pamiętać, że pozytywny wynik obecności przeciwciał we krwi nie zawsze oznacza aktywne zakażenie, a obecne przeciwciała mogą wskazywać na to, że w przeszłości u danej osoby nastąpił kontakt z patogenem.
Przeciwciała mogą być wykrywane przy pomocy różnych metod.
Jedną z najczęściej stosowanych jest metoda ELISA, która charakteryzuje się dość wysoką czułością, może jednak w niektórych przypadkach dawać zarówno wyniki fałszywie dodatnie jak i ujemne.
Innymi, pomocniczymi badaniami z krwi które wykonuje się w przypadku podejrzenia zakażenia pasożytami są:
- badanie całkowitego poziomu przeciwciał IgE (podwyższony wynik może świadczyć o infekcji pasożytniczej lub alergii),
- morfologia krwi – w przypadku zakażeń pasożytniczych mamy często do czynienia z tzw. eozynofilią czyli podwyższoną ilością eozynofilów (inaczej granulocytów kwasochłonnych),
- badanie stężenia białka C-reaktywnego (CRP) – jest to marker stanu zapalnego, a jego podwyższone stężenie w krwi obwodowej może być skutkiem infekcji wirusowej, bakteryjnej lub pasożytniczej, może też wskazywać na podwyższone ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych czy zaburzeń metabolicznych.
3. BADANIE MOLEKULARNE – BADANIE REAL-TIME PCR
– badania molekularne wykorzystujące technikę Real-Time PCR charakteryzują się najwyższą czułością i specyficznością spośród wszystkich dostępnych na rynku. Wykrywanie pasożytów metodą Real-Time PCR polega na identyfikacji sekwencji DNA, które są charakterystyczne dla poszczególnych gatunków pasożytów. Wykorzystanie takiej techniki wymaga zastosowania specjalistycznego sprzętu oraz musi być wykonywane przez odpowiednio przeszkolony personel medyczny. W odróżnieniu od metody mikroskopowej, badanie pasożytów metodą Real-Time PCR można wykonać z jednej próbki kału – metoda ta charakteryzuje się bowiem dużo wyższą czułością.
Reakcja PCR jest w stanie wykryć nawet pojedyncze komórki pasożytów w badanym materiale. Zaletą, ale jednocześnie i wadą techniki molekularnej, jest jej wysoka specyficzność – wykrywane są konkretne gatunki pasożytów i jeśli u pacjenta obecne jest zakażenie gatunkiem pasożyta innymi niż badane, wtedy takie zakażenie nie zostanie wykryte. Warto mieć to na uwadze przy wybieraniu badania. Laboratorium Borlamed posiada w swojej ofercie badania molekularne identyfikujące najczęściej występujące pasożyty układu pokarmowego – pierwotniaki (np. Gardia lamblia), tasiemce (np. Tasiemiec uzbrojony), nicienie (np. Owsik ludzki) i przywry (np. Motylica wątrobowa).
Więcej informacji na temat oferowanych badań Real-Time PCR znajdą Państwo TUTAJ.
Mamy nadzieję, że tym artykułem przybliżyliśmy Państwu metody laboratoryjne stosowane w diagnostyce infekcji pasożytniczych – ich zalety i wady.
Jeśli jednak mają Państwo dodatkowe pytania, zachęcamy do kontaktu telefonicznego lub mailowego, nasi diagności chętnie odpowiedzą na Państwa pytania i pomogą w wyborze badania.