Cel badania:
Identyfikacja materiału genetycznego wirusa HPV w organizmie pacjenta oraz określenie typu zidentyfikowanego wirusa.
Wykrywany jest materiał genetyczny 28 typów wirusa HPV:
- 19 genotypów o wysokim potencjale onkogennym: 16, 18, 26, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 53, 56, 58, 59, 66, 68, 69, 73, 82
- 9 genotypów o niskim potencjale onkogennym: 6, 11, 40, 42, 43, 44, 54, 61, 70
Wirus brodawczaka ludzkiego (Human Papillomavirus, HPV)
– najczęstsza przyczyna infekcji wirusowych układu rozrodczego.
– poznano niemal 200 różnych typów wirusa HPV:
- HPV niskoonkogenne (niskiego ryzyka, LR): wśród nich m. in. HPV typ 6, 11, 40, 42, 43, 44, 54, 61, 70
- HPV wysokoonkogenne (wysokiego ryzyka, HR): wśród nich m. in. HPV typ 16, 18, 26, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 53, 56, 58, 59, 66, 68, 69, 73, 82
Objawy infekcji:
- wirusy HPV niskoonkogenne: łagodne zmiany zewnętrzne (brodawki, kłykciny) w okolicach narządów rozrodczych, w pochwie, na sromie, szyjce macicy, w okolicach odbytu lub na błonie śluzowej jamy ustnej bądź gardła. Objawy zwykle ustępują w ciągu kilku miesięcy, a około 90% ustępuje w ciągu 2 lat od momentu zakażenia
- wirusy HPV wysokoonkogenne: łagodne zmiany zewnętrzne (brodawki, kłykciny) w okolicach narządów rozrodczych, w pochwie, na sromie, szyjce macicy, w okolicach odbytu lub na błonie śluzowej jamy ustnej bądź gardła. Objawy mogą utrzymywać się dłużej w organizmie i doprowadzić do raka szyjki macicy, nowotworu odbytu, nowotworu sromu, nowotworu pochwy czy nowotworu części ustnej gardła.
- Rak szyjki macicy jest zdecydowanie najczęstszą chorobą związaną z HPV. Prawie wszystkie przypadki raka szyjki macicy występujące u kobiet można przypisać zakażeniu HPV. Za około 2/3 przypadków raka szyjki macicy odpowiedzialne są wirusy HPV 16 i 18.
|
♂ U mężczyzn:
- wirusy HPV niskoonkogenne: łagodne zmiany zewnętrzne (brodawki, kłykciny) występujące w okolicach narządów rozrodczych w cewce moczowej, na żołędziu i po wewnętrznej stronie napletka, w okolicach odbytu lub na błonie śluzowej jamy ustnej bądź gardła. Objawy zwykle ustępują w ciągu kilku miesięcy, a około 90% ustępuje w ciągu 2 lat od momentu zakażenia
- wirusy HPV wysokoonkogenne: łagodne zmiany zewnętrzne (brodawki, kłykciny) w okolicach narządów rozrodczych w cewce moczowej, na żołędziu i po wewnętrznej stronie napletka, w okolicach odbytu lub na błonie śluzowej jamy ustnej bądź gardła. Objawy mogą utrzymywać się dłużej w organizmie i doprowadzić do nowotworu odbytu, nowotworu prącia czy nowotworu części ustnej gardła
|
Drogi transmisji:
♀ U kobiet:
- kontakty seksualne (penetracyjne, niepenetracyjne, analne czy oralne
- transmisja okołoporodowa (zakażenie matka-dziecko)
- kontakty skórne
|
♂ U mężczyzn:
- kontakty seksualne (penetracyjne, niepenetracyjne, analne czy oralne
- kontakty skórne
|
Korzyści z wykonania badania:
- wdrożenie odpowiedniej profilaktyki lub ewentualnej terapii minimalizującej ryzyko rozwoju nowotworu
- wczesna diagnoza zwiększa prawdopodobieństwo wyleczenia
Wskazania do wykonania badania:
♀ U kobiet:
- profilaktyka nowotworów złośliwych związanych z infekcją HPV
- badania przesiewowe u kobiet po 26 roku życia
- aktywność seksualna, nawet w sytuacji współżycia tylko z jednym partnerem
- występowanie niepokojących dolegliwości takich jak brodawki / kłykciny kończyste w okolicy narządów płciowych czy odbytu
- dysplazja szyjki macicy (badanie po zakończeniu terapii)
- rak szyjki macicy (badanie po zakończeniu leczenia)
- nawracające stany zapalne układu moczowo-płciowego (zapalenia cewki moczowej)
- ciąża lub planowanie powiększenia rodziny
|
♂ U mężczyzn:
- profilaktyka nowotworów złośliwych
- aktywność seksualna, nawet w sytuacji współżycia tylko z jednym partnerem
- występowanie niepokojących dolegliwości takich jak brodawki / kłykciny kończyste w okolicy narządów płciowych czy odbytu
- nawracające stany zapalne układu moczowo-płciowego: zapalenia cewki moczowej, zapalenia żołędzi lub napletka
|
Metoda:
- Real-time PCR
- wysoka czułość badania – 99%
Materiał do wykonania badania*:
♀ U kobiet:
- wymaz z cewki moczowej
- wymaz z szyjki macicy
- wymaz z warg sromowych
- wymaz z okolic odbytu
- wymaz z gardła
- wymaz z kłykcin lub innych zmian skórnych lub błon śluzowych
|
♂ U mężczyzn:
- wymaz z prącia
- wymaz z rowka zażołędnego
- wymaz z cewki moczowej
- wymaz z okolic odbytu
- wymaz z gardła
- wymaz z kłykcin lub innych zmian skórnych lub błon śluzowych
|
* zależnie od lokalizacji objawów
Czas oczekiwania na wynik:
- Tryb normalny: do 10 dni roboczych
- Tryb przyspieszony (na cito): do 24 godzin (za dodatkową opłatą, zgodnie z obowiązującym cennikiem)
Literatura:
[1] who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/human-papillomavirus-(hpv)-and-cervical-cancer
[2] https://www.cancer.org/cancer/cervical-cancer/detection-diagnosis-staging/cervical-cancer-screening-guidelines.html
[3] Rekomendacje dotyczące diagnostyki wirusów brodawczaka ludzkiego (HPV) wysokiego (HR) i niskiego ryzyka (LR) w profilaktyce i leczeniu chorób jamy ustnej, gardła i krtani. Stanowisko ekspertów PTORL i KIDL; Małgorzata Wierzbicka, Agata Józefiak, Jarosław Szydłowski, Andrzej Marszałek, Czesław Stankiewicz, Elżbieta Hassman-Poznańska, Ewa Osuch-Wójcikiewicz, Jacek Składzień, Janusz Klatka, Wioletta Pietruszewska, Elżbieta Puacz,Krzysztof Szyfter, Witold Szyfter; otolaryngologia polska 67 (2013) 113–134
[4] Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia płaskonabłonkowych zmian śródnabłonkowych szyjki macicy na podstawie wytycznych CAP/ASCCP Polish recommendations regarding diagnostics and treatment of cervical squamous intraepithelial lesions according to the CAP/ASCCP guidelines; Anna Nasierowska-Guttmejer, Witold Kędzia, Wojciech Rokita, Szymon Wojtylak, Dariusz Lange, Robert Jach, Mirosław Wielgoś; Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2016 tom 1, nr 3, strony 130–137
