Przegląd stanu zdrowia – markery nowotworowe

Przegląd stanu zdrowia – markery nowotworowe to pakiet badań laboratoryjnych, którego celem jest kontrola parametrów najpopularniejszych markerów nowotworowych u kobiet i u mężczyzn.

Nowotwory są poważnym problemem zdrowotnym i społecznym na świecie. W Polsce choroba nowotworowa dotyka średnio 267 osób na 100 tysięcy mieszkańców. Chociaż zachorowalność na nowotwory w Polsce jest stosunkowo niska, choroby nowotworowe stanowią drugą – i coraz częstszą – przyczynę zgonów w Polsce (zaraz po chorobach układu krążenia). Szacuje się, że w przyszłości do roku 2030 zachorowalność na raka w Polsce wzrośnie do 200 tysięcy na rok (obecnie około 165 tys.).

Wiele czynników wpływa niekorzystnie i zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu. Są to między innymi czynniki środowiskowe, jak smog i zanieczyszczenia powietrza, a także styl życia, czyli zła dieta, używki (papierosy i alkohol), brak lub niska aktywność fizyczna, stres, otyłość. Najczęstszą przyczyną zgonu z powodu raka w Polsce jest rak płuca, rak jelita grubego, oraz rak piersi i rak prostaty.

Dlatego ważna jest profilaktyka i regularne badania, które pomogą wykryć nowotwór na wczesnym etapie, co zwiększa szanse chorego na wyleczenie lub przedłużenie życia.
W badaniach tych wykorzystywane są między innymi tzw. markery nowotworowe – substancje, których obecność może wskazywać na to, że w organizmie rozwija się nowotwór, często charakterystyczne dla określonego typu/ lokalizacji nowotworu.

Kiedy warto wykonać badanie?
Badania warto wykonać profilaktycznie w celu wykluczenia występowania nowotworu oraz w przypadku występowania czynników ryzyka takich jak:
– zła dieta (bogata w tłuszcz i uboga w błonnik),
– palenie tytoniu,
– spożywanie alkoholu,
– narażenie na promieniowanie UV i zanieczyszczenie powietrza,
– brak aktywności fizycznej i otyłość,
– podeszły wiek,
– historia chorób nowotworowych w rodzinie.

Jakie badania wchodzą w skład pakietu badań?
Pakiet obejmuje badania parametrów najpopularniejszych markerów nowotworowych:

Pakiet markerów nowotworowych dla kobiet:
– CA 15-3 – używany w diagnostyce raka piersi,
– CA 125 – używany w diagnostyce raka jajnika,
– CEA – używany w diagnostyce wielu nowotworów (płuca, żołądka, okrężnicy, trzustki),
– alfa-fetoproteina (AFP) – używany w diagnostyce raka wątroby i jajników,
– HE4 + CA 125 – algorytm ROMA (z ang. Risk Of Ovarian Malignancy Algorithm); test ROMA to niezwykle skuteczna i nowoczesna metoda diagnostyczna, dzięki której można określić, czy zmiana na jajniku jest złośliwa; test opiera się na specjalnym algorytmie matematycznym, uwzględniającym wartości markerów nowotworowych CA 125 i HE4 i statystyczne ryzyko zachorowania na złośliwego raka jajnika; wynik podawany jest w procentach,
– CA 19-9 – używany w diagnostyce raka jelita grubego.

Pakiet markerów nowotworowych dla mężczyn:
– PSA (z ang. Prostate Specific Antygen – antygen sterczowy, swoisty dla gruczołu krokowego mężczyzn) – używany w diagnostyce raka prostaty,
– PSA wolny – rodzaj hormonu produkowanego tylko przez komórki męskiego gruczołu krokowego (prostaty) – stanowi 5-40% całkowitego PSA i jest bardziej czułym markerem raka prostaty,
– alfa-fetoproteina (AFP) – używany w diagnostyce raka jądra, wątroby i jajników,
– CA 19-9 – używany w diagnostyce raka jelita grubego.

Materiał do badania:
krew żylna

Czas oczekiwania na wynik:
ok. 24 h